Bhutan | Lingshi-Laya trektocht

Amsterdam-Delhi

’s Morgens vertrek vanaf Schiphol, aankomst in Delhi ’s avonds laat. In principe vertrekt de vlucht naar Paro, al dan niet via Kathmandu heel vroeg in de ochtend. Maak `t jezelf zo gemakkelijk mogelijk op Delhi Airport. Er is een mogelijkheid om een zgn sleepingpod te huren waar je even kunt liggen in een afgesloten ruimte.

Delhi naar Paro

`s Ochtends checken we in voor de Druk Air vlucht naar Paro. Het laatste deel van de vlucht is bijzonder spectaculair. De hoge toppen van Oost Nepal glijden, als het tenminste niet teveel bewolkt is, links van je voorbij: Mt. Everest, Makalu en Kanchenjunga zijn bij helder weer goed te zien en schuin voor je uit zie je de Bhutanese toppen waaronder o.a. Chomolhari en Tserim Kang. Dan zwenkt het toestel al dalend een aantal keren naar links en naar rechts over bosrijke bergkammen tot in de vallei van Paro. Ineens zie je meer huizen en landerijen en voor je uit de grote Dzong en het Museum van Paro.
We hebben even tijd nodig om echt te landen en te beseffen waar we zijn. Het valt je meteen op dat de huizen groot zijn en goed gebouwd en de meeste zijn mooi versierd met schilderingen, een beetje zoals in Oostenrijk en Zwitserland.
In welk hotel we worden ondergebracht hangt een beetje af van de beschikbaarheid van kamers maar in wezen bestaat zoiets als een slecht hotel niet in Bhutan. Het een is wat eenvoudiger maar ligt in het centrum terwijl het andere misschien wat luxer is maar wat verder buiten het stadje. ’s Middags maken we kennis met wat cultuur: we bezoeken het nationale museum dat is gevestigd in het de oude wachttoren boven de Dzong. De Dzong bekijken we daarna. Het is een overheidsgebouw dat staat in alle districten van Bhutan. Een belangrijk deel ervan is het religieuze centrum met monniken en gebedsruimtes. Andere delen huisvesten de ruimtes voor de meer wereldlijk georiënteerde bestuurders. Paro ligt op 2350 meter waardoor het wennen aan de hoogte ook meteen kan beginnen.

Paro Tsechu

Tijdens de voorjaarsreis wordt het kloosterfestival in Paro gehouden (deze dag vervalt in de najaarsreis!). Deze dagen kun je genieten van voorstellingen o.a. van gemaskerd dansende monniken. Zij beelden de strijd uit tussen goed en kwaad met dieren, mensen en goden. In grote getale is de bevolking uitgelopen om dit geweldige schouwspel gade te slaan. Om de Dzong heen is er een soort kermis met marktkramen en goktenten.

Tiger’s Nest

Vandaag gaan we voor ’t eerst lekker op stap. Eerst een stukje rijden en dan lopen we over een breed pad gestaag omhoog door het bos. Af en toe passeren we een heiligdommetje en we zien op uitzichtpunten het Taktsang klooster al liggen. Het is aangeplakt tegen een steile rotswand zo’n 1000 meter boven de dalbodem. Vanaf de parkeerplaats voor de bus is het voor ons een klim van ongeveer 600 meter, heerlijk om even de benen los te schudden. Vlak voor je bij het klooster bent sta je op een punt waarbij je er bovenop kijkt. Om helemaal bij het klooster te komen moet je langs een steile trap afdalen tot voorbij een waterval en dan weer iets omhoog tot de poort van het gebouw. Naast een aantal mooie ruimtes met beelden, thanka’s andere relieken wordt je gewezen op de plaats waar de mythische tijger op de uitkijk lag terwijl Guru Rinpoche in de grot aan het mediteren was. Afhankelijk van de tijd die we besteden in Tigers Nest zullen we halverwege de afdaling in het restaurantje lunchen. We overnachten weer in Paro.

Paro via Drugyel Dzong en Shana naar Thongo Samba (4-5 uur lopen)

Vandaag beginnen we met de eigenlijke trektocht. Eerst per busje naar het eind van de weg bij het vervallen Drugyel Dzong. Dan is het nog ongeveer 15 km verder tot het dorpje Shana. Hier wachten de paarden en de paardenmannen. Alles wordt opgeladen en we gaan lopen. Voor de middag is de vallei open en we passeren dorpjes en landerijen. Na de lunch wordt het wat minder bewoond met nog maar hier en daar een eenzame boerderij. De paden worden nu smaller en over boomstronken en langs de rivier kronkelt het pad omhoog en omlaag. Het zonlicht wordt prachtig gefilterd door het veelkleurige (in de herfst) bladerdak. Nu en dan steken we de rivier over, over een brug. Als het heeft geregend veranderen de paden in ware modderpoelen. Ik moet er niet aan denken hier in het regenseizoen te moeten lopen. We slapen vanavond op een opengekapte plek midden in het bos. Het is wat werk om een goede plek te vinden voor de tenten. Wel een mooie plek voor een kampvuurtje. Het wordt nu we boven de 3000 meter zijn gekomen ’s avonds al wel koud.

Thongo Samba naar Heysi Thanka (4 uur lopen)

De ups en downs worden nu wat hoger en de wanden langs de rivier wat steiler. Het bos is prachtig en oer. Mossen, varens, omgevallen boomstammen, watervallen, rotsblokken, grotten, lianen en zwarte poelen. Daar waar de rivier een grote bocht maakt naar het noorden staat er op een stukje open veld een boeddhistisch bouwwerkje: een stupa. Het is de verbeelding van de kosmos met vierkanten en cirkels in verschillende lagen met allen hun eigen symboliek. Van hier heb je ook een mooie blik op de Chomolhari. Aan het eind van de wandeldag stijg je nog wel een paar honderd meter. Je passeert een legerkamp en een gebruikelijke kampeerplaats maar wij kiezen voor een iets hogere zodat de overgang naar 4000 meter morgen wat makkelijker is. We kamperen op een grote open plek waar je goed om je heen kunt kijken. Het blijkt dat de omringende bergen al veel hoger zijn dan waar je gisteren stond.

Heysi Thanka naar Jangothang (3 - 4 uur lopen)

We doen het rustig aan. Hier steeds hogerop in de vallei is wat meer bewoning. We komen door het kleine dorp Soe. Hier en daar wordt een huis gebouwd en er is ook al een klein schooltje waar we van harte welkom zijn om rond te kijken en foto`s te maken. De mensen zijn in de weer met yaks die hier in grote getale aanwezig zijn. Het pad loopt heel geleidelijk omhoog maar de hoogte ga je vandaag goed voelen. Het kamp is op de plaats bij de ruïne van een oude Dzong en bij een chörten (stupa). Je bent vlakbij de oostwand van de Chomolhari I die met z’n 7300 meter een dikke 3000 meter boven je uittorent. Hier wordt het ’s nachts al echt koud en zeker in het najaar moet je rekening houden met temperaturen van ver onder het vriespunt (-10ºC).

Jangothang rustdag/acclimatiseren/excursie(s)

Vandaag wordt het kiezen: luieren in het kamp: boekje lezen, de was doen en een beetje rondkruipen of een tocht in de omgeving maken. We kunnen er 2 aanbevelen. De eerste leidt je aan de overkant van de rivier naar 2 meren waarvandaan je een prachtig uitzicht hebt op de witte toppen van de Himalayaketen westelijk van je. De tweede tocht gaat naar een uitzichtpunt van misschien wel de spectaculairste berg in de omgeving: de Jichu Drake. Beide tochten duren ongeveer 4 uur en brengen je op een hoogte van ongeveer 4400 meter, een mooie extra acclimatisatie impuls.

Jangothang-Lingshi over de Nyele La (over 4831 meter, 6 u lopen)

Je zou kunnen zeggen dat tot hier de trek nog enigszins beschaafde trekken had: de kampeerplaatsen zijn goed verzorgd, de paden vertonen tekenen van onderhoud en er is enig verkeer. Je kunt zien dat er meer toeristen komen. Wanneer we Jangothang achter ons laten heb je het gevoel van de gebaande paden af te gaan. Het is ook een dag waarop we voor ’t eerst op deze reis een echte pas oversteken. Na 20 minuten steken we de brug over en begint een steile stijging van een 150-200 meter naar de volgende vallei. De wereld ligt er verlaten bij. Hier komen we in het gebied waar de blauwschapen zich thuis voelen. We zien vast een of meerdere kuddes grazen tegen een bergwand. Het landschap wordt dramatischer met verre valleien en grazige en droge vlaktes beneden je. De rivier meandert door de valleibodem en het is her en der drassig. Na een tijdje heel geleidelijk omhoog te zijn gelopen zien we de pas voor ons opdoemen. Het is nog een flink stuk omhoog zigzaggend over zanderige paden. De kuddes yaks die hier soms naar beneden denderen zullen ongetwijfeld grote stofwolken veroorzaken. Op de top van de pas kan het hard waaien. Het is een trekgat waar de gebedsvlaggen van de stokken waaien. Als je terug kijkt zie je een fantastisch bergpanorama: op de voorgrond de Tserim Kang met direct daarachter de Jichu Drake en de twee toppen van de Chomolhari. De grens met Tibet is hier heel dichtbij, op een zeker punt niet meer dan 4 kilometer. Het brede pad slingert langs de kale bergwanden rustig naar beneden. Na een paar uur zie je de Dzong van Lingshi boven op een heuveltop. Lingshi is een behoorlijk dorp met een regiofunctie: er is een school en een hospitaaltje en er kan worden getelefoneerd. Wij kamperen ruim voor het dorp op een rustige plek aan de rivier met alleen maar mooie natuur om ons heen.

Lingshi naar Chebisa (4 uur lopen)

Dit is in principe niet een dag met grote hoogteverschillen. Dan eens een paar honderd meter omhoog en daarna weer omlaag. Qua conditie stelt het allemaal niet zoveel voor maar het is een heel interessante dag met name omdat we ook langs twee kleine maar hele authentieke dorpjes komen. Temidden van de uitgestrektheid van de prachtige bergwereld liggen verscholen in 2 afzonderlijke kleine zijvalleien de dorpjes Goyok en Chebisa. In dat laatste dorpje slaan we ons kamp op zodat we echt goed kunnen kennismaken met het dagelijks leven hier in deze uithoek van de wereld. De mensen zijn heel vriendelijk en open en je mag gewoon overal aan meedoen. Het is een paradijselijke plek zo lekker in de zon uit de wind en een glasheldere zilveren stroom slingert dwars door het dorp zo rechtstreeks van onder de waterval vandaan.

Chebisa naar Shakyapasang (4 - 5 uur lopen)

Als we Chebisa hebben verlaten beginnen we aan het meest verlaten deel van de trek. Het is nu 4 dagen lopen naar het eerst volgende dorp namelijk Laya. De natuur is overweldigend vooral doordat je bijna nergens ingrijpen van de mens ziet. Eindeloze valleien en zijvalleien. In de dalen bedekt met oerbossen en hogerop zie je de glinsterende stroompjes naar beneden slingeren, soms onderbroken door een rechte streep van een waterval. Zigzag omhoog gaat het naar een hooggelegen pad dat uiteindelijk op het hoogste punt de Gombu La over een kam leidt. Geleidelijk aan dalen we weer af in de grote vallei met aan het eind sneeuwtoppen en zwarte rotswanden waar de watervallen vanaf springen.

Shakyapasang via Jare La naar Robluthang (over 4705m, 6 uur lopen)

Vanaf de lage kampeerplaats in het dal met de meanderende rivier klimmen we weer een paar honderd meter omhoog. Vervolgens contouren we over plateautjes en langs rotswanden in een paar uur naar de volgende pas, de Jare La. Vanaf de Jare La zie je dat de achterliggende bergen als Jichu Drake steeds verder weg raken terwijl nieuwe hoge toppen dichterbij komen. De meest opvallende zijn de Great Tiger Mountain en de Masagang. Na de Jare La dalen we trapsgewijs weer af tot aan de rivier. Hier staan soms nog wat geïmproviseerde tenten van nomaden voor wie het een goed gebied is om de yaks te laten grazen. Onze kampeerplaats ligt op een mooi uitzichtpunt tussen de rotsen iets verder en weer wat hoger aan de overkant van de rivier. Dat maakt het makkelijker voor morgen als we de hoogste pas op het traject oversteken.

Robluthang naar Limithang (pas: 5003m, 6 uur lopen)

Dit is een echte topdag op deze trektocht. Het gebied is hoog en verlaten en de kans op het zien van blauwschapen is groot. De dalbodem is bedekt met natte grasbobbels terwijl de flanken van de bergen vrij droog zijn met weinig vegetatie. Hier en daar verwijdt het dal zich zodat er grote vlakke plaatsen ontstaan met prachtige rotsformaties en watervallen. Het laatste stuk naar de pas is vrij steil zoals gewoonlijk maar nergens is het echt moeilijk of technisch. Lange stuken loop je nu op hoogte met steeds die overweldigende uitzichten op de Himalaya die zich links en voor je uitstrekt tot aan de verre horizon. Als je ergens een gevoel van ruimte wil beleven dan is het hier wel. Langzaam maar zeker dalen we weer af in de volgende vallei en we kamperen op een spectaculair mooie plek dichtbij de voet van de Great Tiger Mountain, daar waar de bossen weer beginnen.

Limithang naar Laya (3-4 uur lopen)

Vandaag lopen we door prachtige bossen naar het grote dorp Laya. Eigenlijk is het een verzameling van klein kernen van 5 tot 20 huizen. Het pad gaat omhoog en omlaag en we kamperen uiteindelijk ergens midden in de bewoning achter een boerderij. We maken kamp voor de lunch zodat je de hele middag in het dorp kunt ronddwalen om het kloostertje te bekijken of het schooltje of zomaar wat mensen te ontmoeten en te kijken hoe het leven zich hier afspeelt. Overal lopen yaks rond en de mensen zijn erg toegankelijk en open en ze laten zich graag fotograferen.
Laya is een bewoond gebied met een aantal dorpskernen. Er is een schooltje en een klooster en er zijn prachtige middagwandelingen te maken. Maar het leukst is het om het gewone dorpsleven eens rustig te bekijken. Het contact met de mooie open mensen is makkelijk en direct. Wat hebben zij een andere kijk op de wereld dan wij (letterlijk).

Laya naar Koina (4 - 5 uur lopen)

Vandaag begint het laatste traject van onze trek. De yaks worden weer vervangen door paarden en na het ontbijt vertrekken we uit dit toch wel bijzondere dorp. Nadat we zijn afgedaald naar de dalbodem komen we op een 3-sprong. Linksaf gaat het pad naar de Masagang. Wij slaan rechtsaf richting bewoonde wereld. Hier is ook een politie/legerpost die de trekkingdocumenten controleert. Het pad voert je nu door een zeer smal maar bosrijk stuk van de vallei met hoge wanden, net naast de rivier. Een half uur verderop zie je de afslag naar de “snowmantrek” naar het oosten en omhoog. Na een paar uur kom je bij de plaats Koina. Kamperen is hier onmogelijk vanwege een dikke laag permanente modder. Gelukkig is er een huis waar we een primitief onderkomen vinden. Mochten er nu meer groepen onderweg zijn dan kunnen we er ook voor kiezen ongeveer een uur voor Koina te gaan kamperen aan de steile oevers van de rivier.

Koina via Bale La naar Ghasa (over 3800m, 6 uur lopen)

Een groot deel van de dag lopen we langs de rivier in een vrij smal dal. De steile hellingen zijn begroeid met dichte gemengde bossen. Het pad is vaak modderig maar veelal wat verbeterd door het aanbrengen van overdwars gelegde palen. De Bale La bestaat uit een aantal overschrijdingen van de schouders van de berg. Het is niet moeilijk maar wel veel stijgen en dalen door de mooie wouden met hier en daar mooie doorkijkjes naar de besneeuwde toppen. Het laatste uur daal je af in de vallei van Ghasa. Van bovenaf zie je de opvallende Dzong mooi afgetekend tegen een witte bergtop. Ghasa is het bestuurlijke centrum van het hele noordelijke gebied en de Dzong is het enige in Bhutan dat nog niet met een weg verbonden is met de rest van het land. We kamperen midden in het dorp en er zijn winkeltjes. Je bent nu echt weer in de bewoonde wereld.

Ghasa naar Punakha

De laatste dag is het afdalen en uitlopen naar de weg. Daar worden we opgehaald door een busje dat je wegbrengt naar het hotel in Punakha. Punakha is de winterresidentie van de regering. Het ligt een stuk lager dan Thimpu en het is er veel warmer.

Punakha ligt aan de samenstroming van de Mo en Po Chu, ofwel de moeder- en vaderrivier. Vlakbij dit punt light het imposante Dzong van Punakha. We hebben ruim tijd om dit mooie klosster-fort te bezoeken. Binnenpleinen, hoge traditionele gebouwen met prachtige Tibetaans Boeddhistische muurschilderingen.

Punakha naar Thimpu

In de ochtend rijden we naar Thimpu waar we vroeg in de middag aankomen. Je hebt dan nog de hele midag om deze stad beter te leren kennen. Thimpu is een charmante hoofdstad. Het verkeer is rustig en de rivier die er doorheen stroomt is bijzonder schoon met helder doorzichtig water. Je kunt met de gids mee om een aantal bezienswaardigheden te bezoeken of natuurlijk ook op eigen gelegenheid de stad ingaan. Je kunt de grote Dzong bekijken, naar een Tibetaans Medisch centrum, er is een leuke markt en ook de bedrijfjes die de prachtig gekleurde doeken maken zijn leuk om te bezoeken.

De Dzong van Punakha is 1 van de 3 mooiste van Bhutan. Het is de winterresidentie van de regering. Over en brede overkapte brug kom je op het voorterrein. Daarna leidt een steile trap je naar de eerste binnentuin. Overal wandschilderingen en hoge muren van tempels en regeringsgebouwen. Door gangen, over trappen en door tuinen ga je steeds verder het gebouw binnen. Aan het eind is er een grote tempel met metershoge afbeeldingen die het leven van Boeddha voorstellen.
’s Middags rijden we over de pas naar Thimpu waar we de laatste nacht in Bhutan doorbrengen.

Thimpu verblijf

Vandaag nemen we de tijd om deze kleine hoofdstad eens goed te bekijken. `s Morgens nemen we je mee langs de belangrijkste “highlights” van Thimpu. `s Middags kun je dan op eigen gelegenheid nog eens rustig verder kijken en je voorbereiden op de reis naar huis.
Tijdens de reis in het najaar vindt hier op deze dag het Chomolhari Mountainfestival plaats, wat ook leuk is om bij te wonen.

Thimpu-Paro-Delhi

’s Morgens bij tijds op. De bus staat klaar om je in ongeveer 1 uur naar het vliegveld in Paro te rijden. De geplande vertrek tijd is ‘s morgens. Na het opstijgen glijden de Himalayareuzen van Bhutan en Oost Nepal weer aan je voorbij. Je laat nu de Himalaya achter je en de trektocht in Bhutan wordt weer een droom waar je nog vaak aan zal terugdenken. In Delhi is het dan nog lang wachten voordat je kunt instappen op de vlucht naar Amsterdam.

Delhi naar Amsterdam

Net na middernacht stijg je op en 7-8 uur later land je op Schiphol, waar het dan net dag begint te worden.