Lower + Upper Dolpo

Kathmandu - Beni

De avontuurlijke reis begint met een busreis via Pokhara naar Beni, gelegen aan de Kali Gandaki. Afhankelijk van de toestand van de weg een rit van zo’n 10 uur. Overnachting in Beni.

Reservedag

RESERVEDAG, omdat het eindpunt dat we per bus bereiken volledig afhankelijk is van het Nepalese ‘wegennet’.

NB: Mocht de reserve-dag hier niet gebruikt worden, dan kan deze later in de reis worden ingezet, bijvoorbeeld rondom dag 18, 19, of 20.

Beni - Dharapani

Bus (ca. 2 uur), daarna lopen
Vandaag nog een stuk met de bus. Waar die precies stopt hangt er van af hoe de weg er bij ligt na de laatste moesson. Hopelijk lukt het tot Babiyachaur of Darbang te rijden.
In Darbang steken we de zoveelste hangbrug over en bereiken de linkeroever van de Myagdi Khola. Het pad boven de rivier is hier en daar slecht en glad door los puin en vergt op sommige plaatsen extra concentratie! Licht stijgend naar Phedi, langs een kam met pijnbomen. De eerste klim begint steil, later minder steil naar het drukke dorp Dharapani. Even buiten dit dorp is een prima kampeergelegenheid en tevens uitzichtspunt. (6 uur, 1540m).

Dharapani - Lumsum

We beginnen gelijk met een klim naar 1730 meter, waarna je tijdens de makkelijke afdaling Takum ziet liggen. Na Takum krijg je uitzicht op de Myagdi Khola vallei. Op de terrassen boven Takum wordt in het najaar gierst en sorghum verbouwd. In het dorpje zelf zijn juist veel vruchtenbomen te vinden. Op ongeveer 1800 meter hoogte is een uitzichtpunt vanwaar we een goed overzicht hebben over de te volgen route. Wij lopen verder naar Lumsum. (6 uur, 1900 m).

Lumsum - Jalja La (3350m) - Rivercamp

De lange klim naar de Jalja La is niet extreem, maar wel inspannend. Eerst lopen we lange tijd door immense rododendron bossen. De top van de Jalja La is een vlak weidegebied met uitzicht op diverse toppen van het Dhaulagiri-massief. (6 uur, 3100m).

Rivercamp - Dhorpatan 2900m - Forest Camp

Vandaag een redelijk eenvoudige wandeldag, alleen aan het einde zit een behoorlijke klim. We dalen heel langzaam door uitgestrekt oerbos. Naaldbomen en baardmossen die aan de takken van reusachtige jeneverbesbomen hangen. De route brengt ons naar de vlakte van Dhorpatan, een brede vallei waar Tibetaanse vluchtelingen zich hebben gevestigd. We passeren de voormalige airstrip en gaan tussen de akkers door verder omhoog. We kamperen in Forest Camp, gelegen in mooie vallei. (6,5 uur, 3050 m).

Forest Camp - Thankur

De komende dagen steken we in noordelijke richting door het bosrijke Dhorpatan Royal Hunting Reserve de Dhaulagiri keten over. Hier lopen we dwars over veel bergkammen, wat veel hoogtemeters betekent! De eerste pas heet Phaguni Duri en ligt op ongeveer 4000m.

Hier kun je soms wild zien (bv. vos en/of wolf), en met extreem veel mazzel wellicht zelfs een luipaard. Vandaag stijgen we het grootste gedeelte van de tijd, afgewisseld met korte dalingen. Na de lunch volgt een steile klim naar de pas. Bij helder weer heb je hier vanzelfsprekend prachtig uitzicht op de
hoge toppen en de bergkammen in het noorden. De afdaling is met uitzondering van het laatste deel (steil) redelijk eenvoudig. (6,5 uur, 3250m).

Thankur - Tadopani

Ook deze dag dalen we naar de rivier om vervolgens aan de andere kant gelijk weer net zo hard omhoog te moeten!
Deze regio is echt afgelegen en mensen hebben hier bijzonder weinig bezittingen. Hun enige prioriteit is eten op tafel te kunnen zetten voor hun gezinnen, iets wat hier alleen al niet bijzonder eenvoudig is. Dit is het gebied waar het maoïstische verzet begonnen is (Rukum).
Regelmatig worden we om een vrijwillige bijdrage gevraagd om het dorp verder te helpen bij het bouwen of onderhouden van het schooltje of om de armen van het dorp wat hulp te bieden.
Overnachting op een kruispunt van 2 riviertjes. Links en rechts van de kampeerplaats zijn warme bronnen, heerlijk voor het wassen! (6-7 uur, 2100m).

Tadopani - Dhule

Vandaag is niet al te lange loopdag (5 uur), maar wel een behoorlijk pittige dag met een redelijk lange en steile klim! Aan de overkant van de rivier gaat het rap omhoog. Via een vlakker gedeelte komen we bij de volgende steile en lange klim. Dhule bereiken we met de lunch. Dhule is een klein plaatsje met een winkeltje(koekjes) en een plaatselijke kroeg. (5 uur, 3335m).

Dhule - Seng Khola

’s Ochtends stijgen we gelijk naar de Nautale La op ongeveer 3900 meter. Onderweg hebben we aan twee zijdes schitterend uitzicht. Op de pas kan je de Jalja-La nog zien liggen. Hier zijn we omringd door extreem ruig gebergte, de ultieme habitat voor het sneeuwluipaard. Nog geen enkele klant van ons heeft er ooit een gezien, veel verder dan verse sporen in de sneeuw is vooralsnog niemand ooit gekomen. Hier zijn we veel blauwschapen te vinden, de favoriete maaltijd van een van de meest illustere dieren op aarde. We kijken neer op de bossen die we voorlopig achter ons laten. Na de pas dalen we (steil) eerst een paar honderd meter.
De route over de ridge naar Pelma is goed te overzien en redelijk vlak (little down, some more up..) Nepali style vlak uiteraard. Ons kamp ligt aan de Seng Khola. We zitten hier op hoogte dus zal het ’s nachts streng kunnen vriezen! (7 uur, 3880m).

Seng Khola - Purbang

Een korte wandeldag waarbij de lokale omstandigheden bepalen hoe eenvoudig of uitdagend het zal zijn. We lopen lange tijd over desolate hellingen, die mogelijk besneeuwd kunnen zijn naar de Baradaha La op ongeveer 4450 meter. Het uitzicht op deze hoogte is letterlijk adembenemend. We kunnen de Lang La al zien liggen, de poort naar het Dolpo gebied. Morgen gaan we over deze pas heen.
Een stukje voor Purbang is tussen 2 stroompjes een vlak stuk land waar het goed kamperen/wassen is. In Purbang zelf, indien we doorlopen, is geen stromend water. (5 uur, 4050m).

Purbang - Sahartara / Tarakot

Wederom kunnen we het ontbijt gelijk verteren bij de eerste klim! We lopen naar een voor-pas van de Jang La (4500m). Na de pas gaan we lang afdalen naar Sahartara, een klein dorpje in de buurt van Tarakot. De kale berghellingen maken langzaamaan weer plaats voor bossen. Looptijd ongeveer 7 uur met een zware en lange afdaling tot aan de kampeerplaats. (7 uur, 2980m).

Tarakot (Rustdag)

Tarakot is een verzameling dorpjes van Tarali`s, een Magar-groep, die door nauwe handelscontacten met de Tibetanen de lamaïstische religie hebben overgenomen. Diverse stupa’s en huistempels zijn hier te bewonderen. Vandaag kun je een bezoek brengen aan het oude tempeltje in Taragompa of gewoon luieren in het kamp. Een rustdag biedt verder natuurlijk de mogelijkheid alle kleren eens te wassen.

Sahartara - Lahini

De komende drie dagen lopen we door de een nauwe kloof (Tarapvallei) naar het noordoosten. Deze dag begint met een steile afdaling langs het fort van Tarakot, naar de Bheri rivier. In deze regio van Nepal zijn trekkinggroepen nog echt bijzonder en soms staan de bewoners op de daken om ons voorbij te zien trekken. Hier betreden we het begin van de kloof.

Het pad is hier aanzienlijk verbeterd en er zijn bruggen gebouwd. Het pad slingert geleidelijk omhoog door prachtige oerbossen en langs watervallen die in de Tarap-rivier uitkomen. Lahini is een mooie kampeerplek aan de oevers van de rivier, het water is uiteraard koud, maar ook verkwikkend na een dag klimmen. (7 uur, 3250m).

Lahini - Toltol

Vandaag is een redelijk korte en eenvoudige dag. Eerst klimmen we weer en daarna gaat het Nepali flat richting ons kamp aan de rivier. Het pas is spectaculair maar ook erg goed begaanbaar, gelukkig maar want we lopen hier langs steile afgronden met diep beneden ons een kolkende rivier. Dit gegeven in combinatie met kale en soms loodrechte rotswanden doet niet iedereen zich even comfortabel voelen. In dit gebied komen er steeds meer yaks voor. (6 uur, 3525m).

Toltol - Dho

Vandaag verlaten we de kloof weer. Dit gedeelte is erg nauw, waardoor het zonlicht slechts tijdelijk de omgeving kan verwarmen. Verder is vriest het hier vanwege de hoogte praktisch altijd. We stijgen langzaam weer naar meer dan 4000 meter hoogte. Vanaf de pas aan het einde van de kloof kijk je het dal in waardoor we naar Dho zullen lopen. De Tarap vallei is een brede vallei in een bergwoestijn waar op de hellingen alleen maar struiken groeien. Door zonlicht en schaduwen van wolken krijgen de bergen de meest schitterende kleuren.

Na een redelijk korte afdaling wordt de vallei wat breder en we lopen stroomopwaarts naar het noorden. Tenslotte verschijnt in de verte, aan het eind van het dal Dho Tarap, een groep originele Tibetaanse dorpjes. Er zijn hier gebedsmuren en veel Stupa`s en van verre is al de witgekalkte Tibetaans-boeddhistische Gompa te herkennen. (6 uur, 4080m).

Rustdag in Dho

Het is onwerkelijk hoe de wereld er hier uitziet. We nemen dan ook een hele dag de tijd om deze bijzondere plek op het gemak te verkennen! Er zijn een aantal kleine maar interessante kloosters waaronder ook o.a. een Gompa van de Bon-po sekte, een voorboeddhistische religieuze variant.
’s Morgens lopen we naar de Ship Chhok gompa in een zijdal van de Dho Tarap vallei, overal staan chörtens in een werkelijk schitterend landschap, waar ook de sneeuwluipaard leeft. De Kakar gompa ligt op een strategische plaats boven Dho en is alleen al om zijn uitzicht over de gehele vallei een bezoek waard.

De mensen, Dolpo-pa, die in deze Centraal-Aziatische afgelegen berggebieden leven gaan puur Tibetaans gekleed in ruwe wol en schoenen met yakleren zolen. Hun huizen zijn robuust gebouwd met dikke muren van keien en getooid met gebedsvlaggen. Men heeft een semi-nomadisch bestaan en trekt in het warmste deel van het jaar rond met kuddes schapen en yaks op de hoge bergweides. Belangrijk voor hen is de doorvoerhandel van zout uit Tibet en daarnaast worden boter en wol uitgewisseld tegen o.a. granen en andere produkten uit het zuiden.

In het voorjaar kan je gadeslaan hoe de akkers geploegd worden met de yaks. In het najaar is men aan het oogsten en dorsen. Op deze hoogte kan alleen nog gerst als voedingsgewas worden verbouwd op geïrrigeerde velden. Verder leeft men van wat knolgewassen en veeteeltprodukten.

Dho - Tok Khyu

Het is slechts 3 uur langs de Tarap Khola stroomopwaarts lopen naar Tok Khyu, gelegen aan de voet van de Numa la. Onderweg lopen we door fraaie dorpen en het is aan te bevelen om het rustig aan te doen en zoveel mogelijk van dit bijzondere deel van de tocht in je op te nemen.
Hier zijn opnames gemaakt voor de verfilming van Seven Years in Tibet van Heinrich Harrer. Vrouwen halen de oogst binnen, terwijl mannen bezig zijn om het akkerland om te ploegen. Er is één grote school in de vallei, de Crystal Mountain School. Zo’n honderd kinderen uit de wijde omgeving gaan naar deze school. Ze krijgen zeven maanden per jaar les en velen van hen verblijven die tijd bij gastgezinnen. In de vijf wintermaanden is de school gesloten. Ons kamp bevindt zich net buiten het laatste dorp bij het begin van de klim naar de volgende pas. (3 uur, 4200m).

Tok Khyu - Jengla Bhanjyang - Nagon Khola

We verlaten de min of meer bewoonbare wereld en gaan bij een grote chörten rechts omhoog het dal van de Jyanla Khola in. We klimmen rustig stijgend over een goed pad langs de helling naar de eerste hoge pas ( > 5000m) van deze reis, de 5200 meter hoge Jengla Bhanjyang, ook wel J(y)antha Bhanjyang genoemd op sommige kaarten. Aan het eind van de ochtend bereiken we de top, een breed zadel dat gemarkeerd wordt door een steenhoop met gebedsvlaggen.

We hebben een fantastisch uitzicht over de grijze en roodbruine bergen van Upper Dolpo en Tibet. Goed zijn de plooiingen in de bergruggen te zien. Bij mooi weer kun je in het zuidoosten de Dhaulagiri Himal zien. We dalen aan de andere kant van de pas eerst steil af over modderige steentjes en later tussen struikjes door die in de herfst knalrood en knalgeel kleuren. We volgen steeds het lange, kronkelige dal, meest langs de rivier. We zien hier mogelijk Bharal schapen op de steile hellingen. Kamp slaan we op aan de Nagon Khola (7 – 8 uur, 4700m).

Nagon Khola - Saldang

Inmiddels is vrij bekend wat een Nepalese sirdar verstaat onder “some up, some down”. De tocht verloopt feitelijk zo de hele dag richting Saldang, licht dalend boven de rivier. De eerste dorpjes zijn Chagaon, Suguggaon en Dundargaon, vrijwel volledig ‘Tibetaanse’ nederzettingen. Dit geldt zeker ook voor Saldang waar we 1 dag kunnen blijven. De grote huizen liggen verspreid over de helling. In de herfst wordt druk geoogst (7 uur, 3800/4000m).

Rust- / wandeldag in en rondom Saldang

We kunnen gewoon een dagje uitrusten na de eerste pas van de tocht. Misschien zien we grote zwermen kraanvogels die in deze tijd over de Himalaya naar het zuiden trekken.
De gompa en het kliniekje van de Amchi ernaast zijn een bezoek waard. Deze Amchi – Labrang Tundup – staat op veel foto’s in het grote boek “The caravans of the Himalaya” van Eric Valli.
Vanzelfsprekend zijn er ook mooie dagtochten te maken, bijvoorbeeld naar Karang waar zich het grootste deel van de film ‘The Only Son’ afspeelde. De film won een prijs op het IDFA-festival. Snow Leopard Adventures verzorgde de volledige logistieke ondersteuning van deze filmreis.

Saldang - Namgung Gompa

Een relatief korte dag, maar we klimmen door Saldang omhoog tot zo’n 4600 meter. Hier heb je een fantastisch uitzicht op het pittoreske dorp en de akkers van de vallei die zich ver beneden je uitstrekken. Vanaf dit punt loop je lange tijd door een kaal berglandschap de helling volgend licht dalend tot je diep beneden je Namgung ziet liggen. Na een omweg om een kloof kamperen we vandaag aan de rivier of bij Namgung Gompa (4 uur, 4450m).

Namgung Gompa - Sele La - Shey Gompa

Vandaag lopen we weer ruim boven de 5000m hoogte uit. Een lange, gestage klimtocht leidt ons naar de Gela (Sela) Bhanjyang (5100m), de pas die ons scheidt van de vallei waarin Shey Gompa ligt, gesticht in de 11e eeuw. Hoewel de afstand niet al te groot is, is het toch een behoorlijk zware dag, de hoogte laat zich immers weer gelden! We dalen dan af richting rivierbedding aan de westkant van de pas en lopen licht dalend langs de helling en 9 grote manimuren tot we in de verte de rode gebouwen zien van Shey Gompa (6 uur, 4400m). In de immense grootsheid van de omgeving is Shey Gompa zelf ook nietig, maar de lokatie is zondermeer insprirerend.

Rust- / wandeldag in en rondom Shey

Shey Gompa zelf is vrij klein en bevat als belangrijkste relikwie een Tibetaanse papieren rol met de mythe van Shey Gompa: “er zou in de omringende bergen een heilig meer te vinden zijn. Als een gelovige negen keer om het meer heen is gelopen, verandert het water in melk. Bij het drinken van deze melk komt Mount Kailash, het centrum van het omniversum voor zowel Hindoes als Boeddhisten, te voorschijn”.
Er zijn diverse uitzichtpunten boven Shey te bewandelen, prima plekken om de geweldige, overheersende rust en de onwerkelijke omgeving op ons in te laten werken. De kleine rotsgompa Tsakhang uit de 11e eeuw is een aanrader met een mooie weg er naar toe. Prachtige uitzichten en mogelijk zijn er ook Bharals te zien. En natuurlijk Shey Gompa zelf.
Yak-karavanen beladen met houten balken komen van de pas af en trekken via Shey naar Saldang.
Een zeer bijzondere, maar ook zeer zware invulling van het verblijf in Shey is het maken van de Kora (heilige rondgang) rond de Crystal Mountain (ligt schuin tegenover Shey richting Kang La). Deze tocht duurt echter zeker 10+ uur en wordt dan ook niet door een ieder zo maar ondernomen. Velen kiezen om de krachten te sparen voor de zware aanstaande trekkingdag.

extra dag voor evt Kora

Extra dag voor de Kora om Crystal Mountain (zie boven)

Shey Gompa - Snow Fields Camp (oost) of over de Kang La Phedi (5320m)

Wederom gaan we klimmen naar 5000m! De Kang La is de pas die ons scheidt van de vallei die we volgen naar het Phoksumdo meer. Het zal van de (en onze) omstandigheden afhangen of we aan de oost- of westkant van de pas kamperen. Er zijn niet veel mogelijkheden voor een kamp, maar omdat we twee dagen uittrekken om van Shey naar Phoksumdo te lopen is er voldoende flexibiliteit.

Vanaf Shey volgen we de rivier stroomopwaarts en steken die regelmatig over, halverwege een venijnig klimmetje, maar verder het dal volgen tot de laatste, steile 150m in sneeuw en half bevroren modder en puin naar de pas. Na de pas ruim 200m zeer steil naar beneden, daarna minder steil. Lengte van de dag kan dus variëren en de hoogte ook (5 – 7 uur, 4500 – 4300m).

Snow Fields Camp (oost) of over de Kang La Phedi - Phoksumdo Noord

Als het kamp over de Kang La Phedi is, zie je bij het opstaan de zon opkomen op de Kanjiroba.
We lopen naast en in de rivierbedding, komen in een kloof met berkenbomen en struikjes in herfstkleuren, gaan een brug over en steken in de kloof de rivier nog vele malen over rotsblokken over tot we het dal bereiken van de Phoksumdo Khola. Met de rivier rechts van ons lopen we door het dal met mooie herfstkleuren onderlangs de Kanjiroba met hanggletsjers. Later door luchtig naaldbos tot we het prachtige Phoksumdo Lake bereiken. De kampeerplek kiezen we aan de noordkant van het meer, zodat we morgen fit zijn voor de inspannende tocht langs de steile wanden (west) van het meer. Deze steile wanden zijn weer bekend uit de film ‘Himalaya’ van Eric Valli.
Totale looptijd hangt vandaag ook af van de keuze die gisteren is gemaakt (4 – 6 uur, 3700m).

Phoksumdo Noord - Ringmo

We volgen het pad westelijk langs het meer. Eerst gaan we 400m omhoog over een goed pad door een mooi herfstbos. Na het pasje omlaag over een steiler pad vertrapt door muildieren en yaks. Na bos en een brede rivierbedding komen we op het spannendste stuk, een langs en in/tegen de helling aangelegde weg die er spectaculair uitziet, zo’n 50 m boven het 600m diepe meer. Door de steile wanden is uiterste concentratie dan ook vereist! Als we stil staan, genieten we van het schitterend turkoois gekleurde Phoksumdo meer, dat wél een stuwmeer lijkt, maar het zeker niet is.
We kamperen tussen het meer en Ringmo en gaan van een laatste rustdag genieten. Een rustdag die overigens ook hier weer kan bestaan uit Ringmo en de omgeving ‘verkennen’. (4 uur, 3700m).

Ringmo

Rustdag in en rondom het pittoreske dorpje Ringmo. Tijd om de omgeving te verkennen en om de 8 eeuwen oude Thasung Tsholing Bon-Pö Gompa aan het meer te bezoeken. Het is op deze plek gesticht om te voorkomen dat jagers hier wild bijeen dreven, waar het niet kon ontsnappen.
Van 1996-2008 is een nieuwe, grotere hal gebouwd. Er zijn hopelijk monniken aanwezig! Peter Matthiessen, de auteur van de klassieker De Sneeuwluipaard, kon alleen de buitenkant bewonderen!
Het Phoksumdo meer zou ontstaan zijn na een gigantische aardbeving, waarbij een berg neerstortte in de Phoksumdo Khola. Of was het de wraak van een vrouwelijke Bon-Po demon, die werd verraden door de bevolking van Ringmo? Het meer is onwaarschijnlijk blauw, maar we mogen er niet in zwemmen of onze kleren wassen. Rondom Ringmo is een mooi heuvelachtig, parkachtig open landschap.

Ringmo - Renje

De laatste dagen zijn relatief kort. Wanneer de energie na zo’n lange, hoge tocht als deze misschien wat is opgebruikt, zijn de dagetappes op deze dagen ook nog gemakkelijk te volbrengen. Vanuit Ringmo stijgen we geleidelijk en op ons gemak naar het laatste uitzichtpunt op het meer. Daarna gaan we afdalen, passeren we de hoogste waterval van Nepal (bijna 200m!) met uitzichtpaviljoen en vervolgens komen we langs Sumduwa op 3100 meter, waar het hoofdkwartier van het Phoksumdo National Park gevestigd is. We zitten weer een aantal dagen in een kloof. Renje is de kampplek en wordt bij de lunch bereikt (4 uur, 3100m).
NB: Indien een extra dag aan het Phoksumdo meer gewenst is, dan kan dat, de laatste dagetappes worden dan vanzelfsprekend langer!

Renje - Chhepka

Wederom een korte dag, maar zie ook NB van dag 30. We steken in de kloof meerdere malen de rivier over en lopen geregeld door mooi bos. Eventueel kan het vandaag dus een lange dag worden, in één keer van Ringmo naar Chhepka ( 3 – 7 uur, 2800m).

Chhepka - Sulighat of (indien gewenst Dunai)

We volgen de Suli Khola richting Sulighat. De regio is mede bekend door de lotus-achtige plant ‘chuk’ genaamd die men zowel gebruikt voor azijn als voor medicijnen. Het landschap wordt weer wat bruiner en dor. Tegen de hellingen zien we weer diverse dorpjes waar de bewoners in het najaar bezig zijn om de oogst binnen te halen. We passeren de dorpjes Hanke, Roha en Parela onderweg, deze dorpsnamen betekenen: oog, wenkbrauw en wimper. We bereiken begin van de middag Sulighat (4 uur, 2100m)
NB: Indien gewenst kan nog worden doorgelopen naar Dunai (2150m), de laatste dag wordt dan gelijk aan de eerste dag, met dien verstande dat de route omhoog loopt!
NB: Van Chhepka kan via Sulighat en de Bhimbrug (99m) ook in een dag naar Juphal worden gelopen als er eerder tijdens de tocht een extra dag nodig was (7 uur, 2350m)

Sulighat (of Dunai) - Juphal

Grotendeels de wandel-etappe van dag 2 van deze beschrijving, maar nu dus omhoog. Vanuit Sulighat lopen we naar de grote hangbrug over de Bheri rivier en lopen westwaarts over een karrespoor richting Kalagaon. Hier gaat het pad vrij steil omhoog. We lopen door mooi terrassen-landschap en we hebben een prachtige terugblik op de akkers in het dal van de Thuli Bheri. De echt laatste klim van de trektocht loopt relatief steil door Juphal naar de kampplaats, in de tuin van een hotelletje net onder de airstrip van Juphal (4 uur, 2350m)

Juphal - Nepalganj - Kathmandu

Vandaag vliegen we terug van Juphal via Nepalganj naar Kathmandu. Ook nu weer is het afwachten of er gevlogen kan worden.